Rasulullah [SallAllahu Aleyhi ve Sellem] Hicrî 1. Senenin Rabi-ul Evvel Ayının 3. Günü [M. Eylül 622] el-Medînet-ul Munevvera’ya Varmıştı. Bu Tarihten Evvel Askerî Operasyon Yoktur.
Rasulullah [SallAllahu Aleyhi ve Sellem] Döneminin Askerî Operasyonları
Birinci Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
1	Rasul (sav)’in Amcası Hamza	Saldırı	Tamamen Muhâcirlerden oluşan bir Seriyye	Seyf-ul Bahr’daki Kureyş kervanı	Ramadan (9)	Savaş olmadı.
2	Rasul (sav)’in Amcaoğlu Ubeyde ibn-ul Hâris	Saldırı	Tamamen Muhâcirlerden oluşan bir Seriyye	Seniyyet-ul Murra’daki Kureyş kervanı	Şevvâl (10)	Savaş olmadı. Ancak Sa’d ibn-u Ebî Vakkâs, İslam’da ilk ok atan oldu.
3	Rasul (sav)’in Halaoğlu Sa’d ibn-u Ebî Vakkâs	Saldırı	Tamamen Muhâcirlerden oluşan bir Seriyye	el-Hirâr’daki Kureyş kervanı	Zulka'de (11)	Savaş olmadı.
İkinci Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
4	Rasul (sav)	Saldırı	el-Ebvâ’ [Veddân] Ğazvesi – Tamamı Muhâcirlerden bir Ordu	Kureyş ile Benî Damra ibn-u Bekr ibn-u Abdu Menât ibn-u Kenâne	Safer (2)	Benî Damra ile muâhede yapıldı.
5	Rasul (sav)	Savunma ve Saldırı	Safvân Ğazvesi [Birinci Bedr]	Kerz ibn-u Cebr-il Fahrî, el-Medîne’ye saldırdı. Bunun üzerine Rasul (sav) onun peşine düştü.	Rabi-ul Evvel (3)	Kerz ibn-u Cebr-il Fahrî kaçtı ve savaş olmadı.
6	Rasul (sav)	Saldırı	Bavvât Ğazvesi	Kureyş	Rabi-ul Evvel (3)	Savaş olmadı.
7	Rasul (sav)	Saldırı	el-Aşîra Ğazvesi	Kureyş kervanı	Cumâde'l Ûlâ (5) ve Cumâde'l Âhira (6)	Kervan kaçtı ve Benî Mudlic ile saldırmazlık anlaşması yapıldı.
8	Abdullah ibn-u Cahş el-Esedî	Keşif	Seriyye	Mekke ile et-Tâif arasındaki Kureyş kervanını gözetlemek	Raceb (7)	Haram ayda bir Hadrâmî’yi öldürdüler ve iki esir getirdiler.
9	Rasul (sav)	Saldırı	Büyük Bedir Ğazvesi	Önce Kureyş kervanı, sonra savaş	Ramadan (9)	Müslümanların zaferi
10	Rasul (sav)	Savunma Amaçlı Saldırı	Ğatafânlı Benî Selîm Ğazvesi	Benî Selîm el-Medîne’ye saldırmak için toplandı. Ama sürpriz ile karşılandı.	Ramadan (9)	Rasul (sav) onları korkutmak için üç (3) bekledi, sonra savaşmadan geri döndü.
11	Rasul (sav)	Savunma Amaçlı Saldırı	Benî Kaynuka’ Ğazvesi	Ahdi bozdukları için Benî Kaynuka’ Yahudileri	Şevvâl (10)	el-Medîne’den sürgün edildiler
12	Rasul (sav)	Savunma Amaçlı Saldırı	es-Suvîk Ğazvesi	Ebu Sufyan’ın el-Medîne’ye saldırması üzerine müşriklerin tâkibi	Zulhicce (12)	Müşrikler kaçıp es-Suvîk’ten el çektiler.
Üçüncü Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
13	Rasul (sav)	Saldırı	Zî Emr Ğazvesi	Necd’deki Ğatafân	Muharrem (1) - Safer (2)	Savaş olmaksızın bir ay sonra geri döndü.
14	Muhammed ibn-u Mesleme el-Evsî	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Ka’b ibn-u Eşraf’a suikast	Rabi-ul Evvel (3)	Öldürüldü ve Müslümanlar ondan rahata erdi.
15	Rasul (sav)	Saldırı	Bahrân Ğazvesi	Bahrân’daki Kureyş	Rabi-ul Âhir (4) ve Cumâde'l Ûlâ (5)	İki ay bekledi, sonra savaşmadan geri döndü.
16	Zeyd ibn-u Hârise	Saldırı	Seriyye	Necd yolundan gelen Kureyş kâfilesi	Cumâde'l Âhira (6)	el-Kirade Suyu’nda kafilenin tamamı ğanîmet olarak alındı ve Kureyş’e kuvvetli bir darbe vuruldu.
17	Rasul (sav)	Savunma	Uhud Ğazvesi	Kureyş’e ve müttefiklerine karşı el-Medîne’yi savunmak	Şevvâl (10)	Kureyş’in eksik zaferi. Çünkü o zamanki zafer âdetine göre kutlama yapamadılar, esir alamadılar ve ğanîmet götüremediler.
18	Rasul (sav)	Saldırı	Hamrâ-ul Esed Ğazvesi	Müslümanların kuvvetini sergilemek	Uhud Ğazvesi’nden bir gün sonra	Kureyş korkuya kapıldı ve el-Medîne’ye saldırı fikrinden cayarak Mekke’ye geri döndü.
Dördüncü Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
19	Ebu Seleme	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Benî Esed ibn-u Huzeyme’yi el-Medîne’ye saldırmaktan caydırmak	Muharrem (1)	Kaçtılar, Ebu Seleme de ğanîmet alıp geri döndü.
20	Abdullah ibn-u Uneys	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Hâlid ibn-u Sufyân Hezelî’yi el-Medîne’ye saldırmaktan caydırmak	Muharrem (1)	Abdullah, Rasulullah (sav)’e Hâlid’in kellesini getirdi.
21	Âsım ibn-u Sâbit	Dâvet	er-Racî’ Ağlatısı	Adl ve Kâra’daki kavme İslâm’ı öğretmek	Safer (2)	Benî Lihyân Kâfirleri Müslümanlara hıyânet etti. On (10) Şehîd!
22	el-Munzir ibn-u Amr	Dâvet	Me’ûne Ağlatısı	Ebî Berâ’ Âmir ibn-u Mâlik’in çağrısı ve himâyesi ile Necd halkını İslâm’a dâvet etmek	Safer (2)	Kâfirler Müslümanlara hıyânet etti. Yetmiş (70) Şehîd! Rasulullah (sav) onlara karşı Kunut yaptı.
23	Rasul (sav)	Savunma Amaçlı Saldırı	Benî en-Nadîr Ğazvesi	Ahdi bozdukları için Benî en-Nadîr Yahudileri	Rabi-ul Evvel (3)	el-Medîne’den sürgün edildiler.
24	Rasul (sav)	Savunma Amaçlı Saldırı	Necd Ğazvesi	Ğatafân’daki Benî Muhârib ve Benî Sâlebe Bedevîlerini caydırmak	Rabi-ul Âhir (4) yada Cumâde'l Ûlâ (5)	Rasulullah (sav) onları korkuttu ve el-Medîne’ye emîn ve sâlim olarak geri döndü.
25	Rasul (sav)	Savunma ve Saldırı	Vaatli Bedir Ğazvesi	Bedir’de Kureyş ile karşılaşmak	Şa'bân (8)	Rasulullah (sav) sekiz (8) gün onları bekledi, lâkin Kureyş gelmekten korktu.
Beşinci Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
26	Rasul (sav)	Savunma Amaçlı Saldırı	Devmet-ul Cendel Ğazvesi	Yol kesici Devmet-ul Cendel Kabilesi	Rabi-ul Evvel (3)	Uyeyne ibn-u Hasn-il Fizârî ile muvadaa (düşmanlığı bırakıp barışma) yapıldı.
27	Rasul (sav)	Savunma	el-Handak [Ahzâb] Ğazvesi	Kureyş’e ve müttefiklerine karşı el-Medîneyi savunmak	Şevvâl (10) ve Zulka'de (11)	Müşriklerin hezîmeti ve topukları üzere gerisin geriye dönmeleri
28	Rasul (sav)	Savunma Amaçlı Saldırı	Benî Kurayza Ğazvesi	Ahdi bozdukları için Benî Kurayza Yahudileri	Zulka'de (11)	Erkekleri öldürüldü. Kadınları, çocukları ve malları ele geçirildi.
29	Abdullah ibn-u Atîk el-Hazracî	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Ebî Râfi’ [Selâm ibn-u Ebî’l Hakîk]’e suikast	Zulka'de (11) yada Zulhicce (12)	Öldürüldü ve Müslümanlar ondan rahata erdi.
Altıncı Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
30	Muhammed ibn-u Mesleme el-Evsî	Saldırı	Seriyye	Necd’deki Benî Hanîfe’nin te’dîbi (uslandırılması)	Muharrem (1)	Liderleri olan Sumâme ibn-u Âsâl esir alındı. Daha sonra el-Medîne’de Müslüman oldu.
31	Ukkâşe ibn-u Muhsin	Saldırı	Seriyye	el-Ğamr denilen Benî Esed Suyu	Rabi-ul Evvel (3)	Onlar kaçtı. Ukkâşe de iki yüz (200) deve ile el-Medîne’ye döndü.
32	Muhammed ibn-u Mesleme el-Evsî	Saldırı	Seriyye	Sa’lebe diyarındaki Zu’l Kassa	Rabi-ul Âhir (4)	Müslümanlar pusuya düşürüldü ve ölü taklidi yapan Muhammed ibn-u Mesleme hâriç tüm Müslümanlar şehîd edildi.
33	Ebu Ubeyde Âmir ibn-ul Cerrâh	Saldırı	Seriyye	Muhammed ibn-u Mesleme Seriyyesi’nin intikâmı	Rabi-ul Âhir (4)	Kâfirler kaçtılar. Müslümanlar ğanîmetler ile el-Medîne’ye döndüler.
34	Zeyd ibn-u Hârise	Saldırı	Seriyye	Benî Selîm’in el-Cumûm Suyu	Rabi-ul Âhir (4)	Müslümanlar ğanîmetler ile döndüler.
35	Zeyd ibn-u Hârise	Saldırı	Seriyye	Kureyş kervanının geçtiği el-Îys	Cumâde'l Ûlâ (5)	Müslümanlar ğanîmetler ile döndüler.
36	Rasul (sav)	Saldırı	Benî Lihyân Ğazvesi	er-Racî’ hıyânetinin intikâmı	Cumâde'l Ûlâ (5)	Kâfirler kaçtılar. Müslümanlar da geri döndü.
37	Zeyd ibn-u Hârise	Saldırı	Seriyye	Benî Sa’lebe	Cumâde'l Âhira (6)	Kâfirler kaçtılar. Müslümanlar ğanîmetler ile döndüler.
38	Zeyd ibn-u Hârise	Saldırı	Seriyye	Vâdî’l Kurâ	Raceb (7)	Dokuz (9) Müslüman şehîd oldu.
39	Ebu Ubeyde Âmir ibn-ul Cerrâh	Saldırı	Seriyye	Kureyş kervanını gözetlemek	Raceb (7)	Seriyye, şiddetli kıtlığa mâruz kaldı ve ağaç yaprakları yer hale geldi. Bunun için onlara Yaprak Ordusu da denilir. Sonra Allah onları devasa bir adabalığı (amber balığı) ile rızıklandırdı.
40	Rasul (sav)	Saldırı	Benî’l Mustalık Ğazvesi [Merîsîa Suyu Ğazvesi]	el-Hâris ibn-u Ebî Dırâr liderliğindeki Benî’l Mustalık topluluğu	Şa'bân (8)	Benî’l Mustalık hezîmete uğradı. Rasul (sav) el-Hâris’in kızı Cuveyriye ile evlendi. Benî Mustalık Müslüman oldu. İfk hâdisesi vukuu buldu.
41	AbdurRahmân ibn-u Avf	Saldırı	Seriyye	Devmet-ul Cendel’deki Benî Kelb diyârı	Şa'bân (8)	AbdurRahmân, Müslüman olmalarından sonra krallarının kızı ile evlendi.
42	Alî ibn-u Ebî Tâlib	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Hayber Yahudilerini destekledikleri için Fedek’teki Benî Sa’d ibn-u Bikr’in te’dîbi	Şa'bân (8)	Kâfirler kaçtılar. Müslümanlar ğanîmetler ile döndüler.
43	Ebu Bekr es-Sıddîk	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Rasulullah (sav)’e suikast plânladıkları için Vâdî’l Kurâ’daki Fezâra’nın te’dîbi	Ramadan (9)	Kâfirler hezîmete uğradılar. Müslümanlar ğanîmetler ve esirler ile döndüler.
44	Kerz ibn-u Câbir-il Fahrî	Saldırı	Seriyye	İrtidâd edip deve çobanlarına hıyânet ettikleri için Urayneliler	Şevvâl (10)	Kerz onları esir alıp cezalandırılmak üzere el-Medîne’ye getirdi.
45	Rasul (sav)	Barış	Hudeybiye Sulhü	Genel olarak Arap Yarımadasına yönelmek, özel olarak Hayber’deki Yahudilerin kökünü kazımak için Kureyş ve müttefiklerini tarafsızlaştırmak üzere sulh yapmak	Zulka'de (11)	Usmân ibn-u Affân şâyiasından sonra Ağaç altında er-Rıdvân Bey’atı yapıldı. Hudeybiye Sulhü imzalandı. Huza’a ve Habeşîler de, Rasulullah (sav)’in paktına katıldı. el-Medîne’nin kuzeyine vakit ayrılabildi. Krallara ve liderlere dokuz (9) mektup gönderildi.
46	Rasul (sav)	Savunma ve Saldırı	Zî Kırd Ğazvesi	Uyeyne ibn-u Hasn-il Fizârî, Rasulullah (sav)’in develerine saldırdı ve Ğıfar’dan bir adamı öldürüp hanımını esir aldı. Bunun cezasını vermek	Zulhicce (12)	Önce Seleme ibn-ul Ekvâ, sonra başkaları, sonra da Rasulullah (sav) onların peşine düştü. Müslüman hanım kurtarıldı ve mallar geri alındı.
Yedinci Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
47	Ebbân ibn-u Sa’îd	Saldırı	Seriyye	Hayber’in fethine çıkıldığı zaman el-Medîne’ye saldırmamaları için Necd’deki Bedevîleri korkutmak	Muharrem (1)	Görev başarı ile tamamlandı. Ebbân, Rasulullah (sav) ile Hayber’de buluştu.
48	Rasul (sav)	Saldırı	Ğazve: Hayber’in Fethi	Hayber Yahudilerinin kökünü kazımak. [Bu ordu, yalnızca er-Rıdvân Bey’atı’na katılanlardan müteşekkildi.]	Muharrem (1)	Müslümanlar muzaffer oldu ve Hayber fethedildi.
49	Rasul (sav)	Saldırı	Fedek Ğazvesi	Fedek Yahudileri	Safer (2)	Hiçbir at ve deve koşturmaksızın [Bkz. el-Haşr 6] musâlaha yapıldı.
50	Rasul (sav)	Saldırı	Vâdî’l Kurâ Ğazvesi	Vâdî’l Kurâ Yahudileri	Safer (2)	Müslümanlar muzaffer oldu ve sulh yapıldı.
51	Rasul (sav)	Saldırı	Teymâ’ Ğazvesi	Teymâ’ Yahudileri	Safer (2)	Musâlaha yapıldı.
52	Rasul (sav)	Saldırı	Zât-ur Rikâ’ [Benî Enmâr] Ğazvesi	Ğatafân’daki Benî Sa’lebe ile Benî Muhârib’i caydırmak	Rabi-ul Evvel (3)	Ğatafân’dan bir topluluk ile karşılaştı. Onlar ile sulh yaptı. Daha sonra İslâm onlar arasında yayıldı.
53	Ğâlib el-Leysî	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Beşîr ibn-u Suveyd’in arkadaşlarını öldürdükleri için el-Kedîd’deki Benî’l Mulevvah’ın te’dîbi	Rabi-ul Evvel (3)	Bir gece baskını yapıp onlara gâlip geldiler. Allah onları seller ile büyük bir ordudan koruduktan sonra ğanîmetler ile döndüler.
54	Zeyd ibn-u Hârise	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Rasulullah (sav)’in mektubunu Kayser’e götüren Dehiyye ibn-u Halîfe el-Kelbî’nin yolunu kestikleri için Husmâ’dan Cuzâm’ın te’dîbi	Cumâde'l Âhira (6)	Onları baskın düzenlediler ve kırıp geçirdiler. Ğanîmetler ile geri döndüler.
55	Umer ibn-ul Hattâb	Saldırı	Seriyye	Turbe’deki Havâzin	Şa'bân (8)	Kâfirler kaçtılar, onlar da savaşmadan geri döndüler.
56	Beşîr ibn-u Sa’d el-Ensârî	Saldırı	Seriyye	Fedek’teki Ben-u Merra	Şa'bân (8)	Fedek Yahudilerinin yanında yarası iyileştikten sonra el-Medîne’ye dönen Beşîr hâriç hepsi şehîd oldu.
57	Ğâlib el-Leysî	Saldırı	Seriyye	Mîfa’a’daki Ben-u Avvâl ve Ben-u Abd ibn-u Sa’lebe	Ramadan (9)	Onları hezîmete uğrattılar. Ğanîmetleri ile geri döndüler.
58	Abdullah ibn-u Ravâha	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Hayber’de, Müslümanlara karşı Ğatafân’ı toparlayan Esîr ibn-u Zurâm	Şevvâl (10)	Müslümanlar muzaffer oldular ve hepsini öldürdüler.
59	Beşîr ibn-u Sa’d el-Ensârî	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Ğatafân topraklarından Yemen ve Cebâr	Şevvâl (10)	Kâfirler kaçtılar ve Müslümanlar ğanîmetler ve iki esir ile döndüler.
60	İbn-u Ebî’l Avcâ’	Dâvet	Seriyye	Benî Selîm’i İslâm’a dâvet	Zulhicce (12)	İslâm’ı reddettiler ve savaştılar.
Sekizinci Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
61	Ğâlib el-Leysî	Saldırı	Seriyye	Fedek’teki Ben-u Merra’dan Beşîr ibn-u Sa’d el-Ensârî’nin arkadaşlarını katledenlerin te’dîbi	Safer (2)	Müslümanlar muzaffer oldular ve ğanîmetler ile geri döndüler.
62	Kâ’b ibn-u Umeyr el-Ensârî	Saldırı	Seriyye	Müslümanlara saldırmak için eş-Şâm’da toparlanan Benî Kudâ’a’nın te’dîbi.	Rabi-ul Evvel (3)	Cesetler arasında gizlenen bir Müslüman hariç hepsi şehîd oldu.
63	Şucâ’ ibn-u Vehb el-Esedî	Saldırı	Seriyye	Müslümanların düşmanlarını tekrarlanan desteklerinden dolay Benî Havâzin’in te’dîbi.	Rabi-ul Evvel (3)	Müslümanlar muzaffer oldular ve ğanîmetler ile geri döndüler.
64	Zeyd ibn-u Hârise, sonra Ca’fer ibn-u Ebî Tâlib, sonra Abdullah ibn-u Ravâha, sonra Müslümanlara Hâlid ibn-ul Velîd emîr oldu.	Savunma ve Saldırı	Mu’te Ğazvesi [Rasulullah (sav) vahiy yoluyla buna şâhid olduğu için ğazve diye isimlendirilmiştir.]	Nasrânî topraklarının fethine hazırlık, Rumların toparlanmalarını engellemek, Rasulullah (sav)’in elçisini katlettiği için Kayser’in amili Şurahbil ibn-u Amr el-Ğassânî’nin te’dîbi	Cumâde'l Ûlâ (5)	Her iki taraf da ne ğâlib ne de mağlub oldu. Üç Emîr [Umerâ-is Sulesâ] şehîd oldu. Sonra Halîd ordu ile Medîne’ye geri çekildi. Rumlar ve Arap ajanları, Müslümanların peşine düşmekten vazgeçtiler. Arap kabileleri büyük bir dehşete düştüler. Benî Selîm, Eşcâ’, Ğatafân, Zubyân, Fizâra ve diğerleri Müslüman oldular.
65	Amru ibn-ul Ass	Savunma Amaçlı Saldırı	Belî, Uzra ve Belkîn kabilelerinin yardımı ile Muhâcirden ve Ensârdan bir Seriyye [Zât-is Selâsil Ğazvesi]	Rumları dost edinip el-Medîne’ye saldırmak için Kuzey cihetinden tekrar toparlanan Kudâ’a’nın püskürtülmesi	Cumâde'l Âhira (6)	Sadece savaşan bir kabile hâriç Kâfirlerin çoğu kaçtı. Kesin bir sonuca varılmadı.
66	Ebu Katâde	Savunma Amaçlı Saldırı	Seriyye	Toparlanıp el-Medîne’ye saldırma azminden dolayı Necd’deki Ğatafân’ın uslandırılması	Şa'bân (8)	Müslümanlar muzaffer oldular ve ğanîmetler ve esirler ile geri döndüler.
67	Ebu Katâde	Saptırıcı Manevra	Seriyye	Mekke’nin fethine yönelen ordunun gerçek hedefini şaşırtma yoluyla gizlemek. Nitekim Ebu Katâde, Mekke’den uzak olan Batn-i Adam’a ilerledi.	Ramadan (9)	Ebu Katâde geri döndü ve Rasulullah (sav)’in Mekke’ye yönelen ordusuna katıldı.
68	Rasul (sav)	Saldırı	Ğazve: Mekke’nin Fethi	Mekke’nin fethi	Ramadan (9)	Müslümanlar muzaffer oldular ve Mekke’nin fethi başarıldı.
69	Hâlid ibn-ul Velîd	Saldırı	Seriyye	Mekke İle et-Tâif arasındaki Nahle’de bulunan Uzza’nın yıkımı	Ramadan (9)	Yıkım tamamlandı.
70	Amru ibn-ul Ass	Saldırı	Seriyye	Hezîl’in putu olan Suvâ’nın yıkımı	Ramadan (9)	Yıkım tamamlandı.
71	Sa’d ibn-u Zeyd el-Eşhelî	Saldırı	Seriyye	Menat’ın yıkımı	Ramadan (9)	Yıkım tamamlandı.
72	Hâlid ibn-ul Velîd	Dâvet	Seriyye	Kenâne’deki Ben-î Cezîme	Şevvâl (10)	Hataen öldürme yapıldı. Rasulullah (sav) kan parası ödedi ve mallarını geri verdi.
73	Abdullah el-Eslemî	Keşif	Seriyye	Vâdî Evtâs’daki Kâfirler topluluğunun keşfi	Şevvâl (10)	Rasulullah (sav)’e istihbarat bilgileri ile döndüler.
74	Rasul (sav)	Saldırı	Huneyn Ğazvesi	Vâdî Evtâs’daki Havâzin klanlarına, Sekîf’e ve Kays Aylân gruplarına karşı koymak	Şevvâl (10)	Mâlik ibn-u Avf en-Nadrî komutasındaki Kâfirler, Huneyn Vâdisi’nde Müslümanlara pusu kurdular. Müslümanlar başlangıçta hezîmete uğradılar. Ancak Rasulullah (sav) sebât gösterince O’nun etrafında toparlanıp nihâyet muzaffer oldular.
75	Ebu Âmir el-Eş’ârî	Saldırı	Seriyye	Evtâs’daki Kâfirlerin peşine düşmek	Şevvâl (10)	Ebî Âmir şehîd oldu.
76	Ebu Mûsâ el-Eş’ârî [Ebu Âmir’in kardeşi]	Saldırı	Seriyye	Evtâs’daki Kâfirlerin peşine düşmek	Şevvâl (10)	Müslümanlar muzaffer oldular. Mâlik ibn-u Avf ve adamları et-Tâif’e kaçtılar.
77	Rasul (sav)	Saldırı	et-Tâif [Sekîf] Ğazvesi	et-Tâif’teki Sekîf ve Havâzin	Şevvâl (10)	On sekiz (18) günlük kuşatmadan sonra Rasulullah (sav) geri döndü.
Dokuzuncu Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
78	Uyeyne ibn-u Hasn-il Fizârî	Saldırı	Seriyye	Benî Temîm’in uslandırılması	Muharrem (1)	Müslümanlar hezîmete uğradılar. Esirler ile geri döndüler. Benî Temîm onların ardından el-Medîne’ye geldiler. Uzun süren söz ve şiir düellolarından sonra Rasulullah (sav)’in yanında Müslüman oldular.
79	Kutbe ibn-u Âmir	Saldırı	Seriyye	Has’am’daki bir topluluk	Safer (2)	Kutbe şehîd oldu. Müslümanlar zafer ve ğanîmet elde ettiler.
80	ed-Dahhâk ibn-u Sufyân el-Kilâbî	Saldırı	Seriyye	Benu Kilâb	Rabi-ul Evvel (3)	Müslümanlar muzaffer oldular.
81	Alî ibn-u Ebî Tâlib	Saldırı	Seriyye	Tayî’in putu olan el-Kals’ın yıkımı	Rabi-ul Evvel (3)	Yıkım tamamlandı. Tayî’ kabilesi ile savaş vukuu buldu. Müslümanlar ğanîmetler ve esirler ile döndüler.
82	Alkame ibn-u Mucezzez el-Mudlicî	Saldırı	Seriyye	Mekke’ye karşı korsanlık yapmak için Cidde sahillerinde toparlanan Habeşîlerin uslandırılması	Rabi-ul Âhir (4)	Habeşîler kaçtılar.
83	Rasul (sav)	Savunma Amaçlı Saldırı	Tebûk Ğazvesi	Rumlar ile Ğassânlı Arap ajanlarının İslâm’ı ve İslâmî Devlet’i engellemelerine son vermek	Raceb (7)	Rumların ve ajanlarının kalplerine korku düşürüldü. Böylece parçalandılar. Müslümanlar meydanda hiç kimseyi bulamadılar. Müslümanlar, elli (50) gün sonra Ramadan’da el-Medîne’ye vardılar.
Onuncu Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
84	Rasulullah (sav)’in Yemen’deki Âmilleri	Savunma	el-Esved-il Ansî ile Musavele (çarpışma)	Peygamberlik iddiasında bulunan el-Esved-il Ansî’nin egemenliğinden sonra İslam Sultânı’nı Yemen’e geri döndürmek	Zulhicce (12) ve Rabi-ul Evvel (3) arası	el-Esved-il Ansî fitnesi üç veya dört kadar sürdü. Rasulullah (sav)’in vefâtından kısa bir süre önce Feyrûz ed-Deylemî tarafından el-Esved öldürüldü.
On Birinci Hicrî Yıl
No.	Komutan	Operasyon Türü	Operasyon Tanımı	Hedef	Hicrî Ay	Netice
85	Usâme ibn-u Zeyd	Savunma Amaçlı Saldırı	Usâme Ordusu	Me’an’daki âmilleri olup daha sonra Müslüman olan ve küfre dönmeyi reddeden Fervâ el-Cuzâmî’yi katlettikleri için Rumların uslandırılması. Hedef, Rasulullah (sav)’in Usâme’ye buyurduğu gibi idi: “Sabah vakti Ebnâ’ya saldır ve yak!”	Safer (2) ve Rabi-ul Evvel (3)	Ordu, el-Medîne dışındaki el-Ceraf’ta, Rasulullah (sav)’in hastalık haberini beklemede kaldı. Sonra Halîfe Ebu Bekr-is Sıddîk, Rabi-ul Evvel’in sonlarında gönderdi. Gâyesini sis perdesi altında tamamladı ve el-Medîne’ye geri döndü. Kabilelerden çoğu bu operasyon sebebiyle İslâm üzere sâbit kaldılar. Hirakl bile şaşakaldı ve şöyle dedi: “Bunlar ne belâ böyle?! Sahipleri (efendileri) öldüğü halde topraklarımıza saldırıyorlar!”
Dîn Günü’ne kadar Mücâhidlerin İmâmı Olan Rasulullah [SallAllahu Aleyhi ve Sellem] On Birinci (11.) Hicrî Senenin Rabi-ul Evvel (3.) Ayında [M. Haziran 632] el-Medînet-ul Munevvera’da Vefât Etti.
	Operasyon Tipi	Sayısı	Oranı		Hicrî Yıl	Askerî Operasyon Sayısı
	Operasyon Toplamı	85	100.0%		1	3
	Saldırı	49	57.7%		2	9
	Savunma Amaçlı Saldırı	21	24.7%		3	6
	Savunma ve Saldırı	4	4.7%		4	7
	Davet	4	4.7%		5	4
	Savunma	3	3.5%		6	17
	Keşif	2	2.4%		7	14
	Barış	1	1.2%		8	17
	Saptırıcı Manevra	1	1.2%		9	6
					10	1
Rasul (sav)’in Doğrudan Komuta Ettiği Askerî Operasyonlar		31	36.5%		11	1
Allah'a hamd olsun. H. 25 Ramadan 1426 el-muvâfık M. 28 Ekim 2005 (Tercüme: H. Ramadan 1428 el-muvâfık M. Ekim 2007)
	Notlar:
	1. Listelenen bazı askerî operasyonların tarihi üzerinde Meğâzi [Ğazveci] ve Siyer âlimler arasında ihtilâf vardır. Hicrî ayların yanında () içindeki rakamlar, operasyonların günlerini değil, ayların Hicrî takvime göre sıra numarasını göstermektedir ki operasyonlar arasındaki zaman aralıklarını rakamsal olarak tasavvur etmek kolaylaşsın.
	2. Ğazve, Rasulullah [SallAllahu Aleyhi ve Sellem]’in bizzat şâhid olduğu savaş demektir.
	3. Seriyye, Rasulullah [SallAllahu Aleyhi ve Sellem]’in eşlik etmediği, tugay konumunda bir askerî birliktir.
	4. Dikkat edilmelidir ki Hicret, zaman ve mekân olarak Allah [Subhânehu ve Te’alâ] tarafından belirlenmiştir.
	5. Hicret’in cehverî önemi, İslâmî Devlet’in kuruluşundadır. Hicrî Takvim, şemsî olan Mîladî Takvimin aksine kamerîdir. Hicrî Takvim, ilk defa Halîfe Umer ibn-ul Hattâb tarafından kullanıldı ve Rasulullah [SallAllahu Aleyhi ve Sellem]’in Hicreti (3üncü ay) başlangıç tarihi olarak alınma çabası başarısızlıkla sonuçlandı. Bunun üzerine başlangıç olarak, Hicret yılının 1inci ayı esas alındı.
	6. Yine dikkate değerdir ki Rasulullah [SallAllahu Aleyhi ve Sellem], Hicret’ten hemen sonra el-Medîne’de kurduğu ilk İslâmî Devlet’in kuruluş aşamasındaki askerî operasyonlarda sadece Muhâcirlerden istifade etmiştir.
EXCEL FILE: http://military.hawarey.org/military_turkish.xls
We are thankful to http://www.islamdevleti.org/ and http://www.kokludegisim.com/ for translating this table into Turkish.
نقدم شكرنا لموقع http://www.islamdevleti.org وموقع http://www.kokludegisim.com لترجمة هذا الجدول إلى اللغة التركية